Martin Eden

Martin Eden
Autor	Jack London
Typ utworu	powieść psychologiczna
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Data wydania	1909
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1923
Wydawca	Towarzystwo Wydawnicze Ignis
Przekład	Stanisława Kuszelewska

Martin Eden – powieść psychologiczna amerykańskiego pisarza Jacka Londona z 1909. Zawiera wiele wątków autobiograficznych. Po raz pierwszy wydana w Polsce w 1923 przez Towarzystwo Wydawnicze "Ignis" w tłumaczeniu Stanisławy Kuszelewskiej. Powieść była potem wielokrotnie wznawiana w tłumaczeniach: Józefa Mondscheina, Zygmunta Glinki, Tomasza Tesznara i Macieja Zombierta.

Treść

Główny bohater, Martin Eden, jest młodym marynarzem. Mieszka z siostrą i jej mężem, który nie bardzo go lubi. Przypadkiem na ulicy w Oakland ratuje przed rabusiami Artura Morse’a, syna prawnika i zostaje zaproszony na obiad do domu z „wyższych sfer”. Tam poznaje siostrę Artura, Ruth, w której zakochuje się bez pamięci. Postanawia dorównać jej i zdobyć wykształcenie. Ponieważ nie stać go na studia, uczy się na własną rękę.

Żeby zarobić na książki i jedzenie, Martin wypływa w morze, a później zatrudnia się w hotelowej pralni. Po zdobyciu pewnej sumy pieniędzy rozpoczyna doskonalić warsztat literacki. Opisuje swoje morskie przygody i rozsyła po redakcjach z całego kraju. Mijają miesiące, ale nikt nie chce wydrukować jego artykułów i opowiadań. W najgorszym momencie zostaje porzucony przez narzeczoną, a swój dobytek musi zostawić w lombardzie. Kiedy jest chory z wycieńczenia i głodu, otrzymuje wreszcie list i czek za pierwszy artykuł. Jego kariera błyskawicznie rusza z miejsca.

Wkrótce Martin zostaje słynnym pisarzem i wszyscy, którzy nim gardzili, chcą teraz się z nim spotykać. Sława i powodzenie nie przynoszą jednak Martinowi satysfakcji. Uświadamia sobie, że nie potrafi już cieszyć się sympatią swoich dawnych przyjaciół z klas niższych, a w ludziach z klas wyższych mierzi go kołtuneria, hipokryzja i zachłanność. Odrzuca Ruth, która pragnie zostać jego żoną. Wypływa w rejs na Tahiti, na statku podejmuje jednak decyzję o rozstaniu się ze światem. Nocą wyskakuje przez iluminator kabiny i nurkuje w morzu, na tyle głęboko, aby nie móc wypłynąć. Po pierwszej nieudanej próbie przełamuje instynkt samozachowawczy i tonie.

Zobacz też

• 100 książek XX wieku według „Le Monde”
• Pierwsze wydanie w miesięczniku „The Pacific Monthly” z 1908 roku - https://archive.org/stream/pacificmonthlya00woodgoog#page/n306/mode/2up

Bibliografia

• Tadeusz Januszewski Słownik pisarzy i lektur dla szkół podstawowych, wyd. Delta