Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2020 roku
| ||
| Państwo |  Stany Zjednoczone
| |
| Rodzaj | wybory prezydenckie | |
| Data przeprowadzenia | 3 listopada 2020
(głosowanie powszechne) | |
| poprzednie: 2016 |
następne: 2024 | |
Portal  Stany Zjednoczone
| ||
Stany Zjednoczone
 Ustrój i polityka Stanów Zjednoczonych Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
|
Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2020 roku – pięćdziesiąte dziewiąte wybory prezydenckie, w wyniku których wyłoniony zostanie czterdziesty piąty albo czterdziesty szósty prezydent Stanów Zjednoczonych na kolejne cztery lata. Urzędujący prezydent Donald Trump ubiega się o reelekcję. Wybory powszechne odbyły się 3 listopada 2020, a posiedzenie Kolegium Elektorów odbyło się 14 grudnia 2020.
Chociaż wybory powszechne odbyły się 3 listopada to, zależnie od jurysdykcji, wyborcy mogli brać udział we wczesnym głosowaniu osobiście lub korespondencyjnie. W niektórych stanach głosy wysłane do 3 listopada były przyjmowane i liczone kilka dni po tej dacie[1]. W wyborach zostało oddanych ponad 158 milionów głosów[2], co jest najwyższym wynikiem w historii Stanów Zjednoczonych. Forma głosowania była o tyle istotna, że jeden z kandydatów (Donald Trump) zapowiedział składanie protestów, jeśli przegra przy znaczącej liczbie głosów oddanych listownie[3]. O wyniku wyborów wtedy może teoretycznie zdecydować decyzja Sądu Najwyższego, w której Republikanie (których kandydatem jest Trump) mają teoretyczną przewagę, gdyż większość sędziów jest nominowana przez przedstawicieli tej partii[4].
24 listopada Generalna Administracja Usług uznała Joego Bidena za zwycięzcę wyborów i rozpoczęła formalny proces przekazania administracji prezydenta-elekta kontroli nad agencjami federalnymi[5].
| 2016 ← 3 XI 2020 → 2024 | Joe Biden | Donald Trump |
 |
.jpg) | |
| Partia polityczna | Partia Demokratyczna | Partia Republikańska |
| Stan rezydencji | Delaware | Floryda |
| Kandydat na Wiceprezydenta | Kamala Harris | Mike Pence |
| Głosy elektorskie | 306 | 232 |
| Głosy powszechne | 81 268 867[6] | 74 216 747[6] |
| Stany | 25 + DC + ME-02 | 25 + NE-02 |
| Wyniki procentowe | 51,3% | 46,8% |
Ordynacja wyborcza
Zgodnie z amerykańskim prawem, prezydent Stanów Zjednoczonych jest wybierany co cztery lata[7] przez Kolegium Elektorów Stanów Zjednoczonych, które spotyka się w pierwszy poniedziałek po drugiej środzie grudnia[8]. Poszczególni członkowie kolegium są wybierani w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada w głosowaniu powszechnym[7], zgodnie z ordynacją stanu, w którym zostali oni wybrani[8].
Prezydent Stanów Zjednoczonych nie jest wybierany większością głosów[9]. Obywatele USA w wyborach powszechnych, głosując na listę wyborczą wybierają elektorów, reprezentujących daną partię polityczną i dany stan[10]. Liczba elektorów przysługująca określonemu stanowi odpowiada liczbie kongresmenów, będących przedstawicielami owego stanu w Kongresie Stanów Zjednoczonych (Dystrykt Kolumbii reprezentuje 3 elektorów, pomimo że kongresmeni z tego stanu nie mają prawa głosu w Senacie i Izbie Reprezentantów)[10][11][12]. W 48 stanach i Dystrykcie Kolumbii, przewaga jednym głosem nad kandydatem, który zajął drugie miejsce skutkuje wyborem wszystkich elektorów reprezentujących daną partię w określonym stanie.[13] Zwycięstwo kandydata w stanie nie oznacza, że głosy wszystkich elektorów, będących przedstawicielami stanu automatycznie są przypisane osobie, która w nim zwyciężyła. Chociaż 26 stanów oraz Dystrykt Kolumbii wprowadziły formalny nakaz, aby elektorzy oddali głosy na parę kandydatów (na Prezydenta i Wiceprezydenta), którzy zwyciężyli w danym stanie, istnieją wiarołomni elektorzy, którzy głosują inaczej, niż większość mieszkańców danego stanu[14][15]. Elektorów, tworzących Kolegium Elektorów Stanów Zjednoczonych jest łącznie 538[15]. W stanach Nebraska i Maine 2 głosy elektorskie przypadają zwycięzcom w całym stanie, a pozostałe (dla Maine to 2, a dla Nebraski to 3) zwycięzcy danego okręgu wyborczego[16].
Pewnym problemem jest policzenie liczby osób uprawnionych do głosowania. W USA nie ma dowodów osobistych, a potwierdzeniem obywatelstwa jest zazwyczaj akt urodzenia. Liczba mieszkańców kraju jest nieco rozbieżna według różnych źródeł: wg ustaleń US Census Bureau w USA mieszka 329,45 mln osób, natomiast ONZ szacuje, że jest ich 329,06 mln. Przy medianie wieku na poziomie 38,1 lat daje to ok. 255,37 mln osób uprawnionych do głosowania. Amerykanie niezbyt licznie głosowali w poprzednich wyborach – ok 64%. Zazwyczaj najmniej chętnie rejestrują się jako wyborcy mieszkańcy stanów o największej populacji, które mają dużo głosów elektorskich, a najchętniej mieszkańcy tych, którzy mają ich stosunkowo mało. Np. w Kalifornii (55 elektorów) zarejestrowało się ok. 50% uprawnionych, a w Maine (4 elektorów) – ponad 77%[17][18].
Główni kandydaci
 | |
.jpg) |
 |
(Uczyńmy Amerykę znów wielką) | |
 | |
 | |
_(cropped).jpg) |
 |
(Walka o duszę narodu) | |
 | |
Zgłoszone kandydatury
Partia Republikańska zorganizowała prawybory, które wyłoniły kandydata partii na prezydenta. Oprócz urzędującego prezydenta Donalda Trumpa, swoje kandydatury zgłosiło także osiem innych osób. Konwencja Partii Republikańskiej, na której został wyłoniony kandydat, odbyła się w dniach 24–25 sierpnia 2020 w Charlotte w Karolinie Północnej[19]. Prawybory zostały przeprowadzone tylko w 31 stanach, a w 19 stanach oraz Dystrykcie Kolumbii nie odbyły się z powodu pandemii koronawirusa. Nominację Partii Republikańskiej uzyskał Donald Trump.
Zwycięzca prawyborów w Partii Republikańskiej
Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Republikańskiej
_(cropped).png)
.jpg)
_(cropped).jpg)
Matt Matern (Kalifornia)
Robert Ardini (Nowy Jork)
Zoltan Istvan (Kalifornia)
Bob Ely (Illinois)
_(cropped).jpg)
Partia Demokratyczna zorganizowała prawybory, które wyłoniły kandydata partii na prezydenta. Swoje kandydatury w tych prawyborach zgłosiły aż dwadzieścia trzy osoby. Konwencja Partii Demokratycznej, na której został wyłoniony kandydat, odbyła się w dniach 17–20 sierpnia 2020 r. w Milwaukee w stanie Wisconsin[19]. Nominację Partii Demokratycznej uzyskał Joe Biden.
Zwycięzca prawyborów w Partii Demokratycznej
_(cropped).jpg)
Pozostali uczestnicy prawyborów w Partii Demokratycznej
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
John Delaney (Maryland)
David Rice (Wirginia Zachodnia)
Rocky De La Fuente III (Kalifornia)
_(cropped).jpg)
Michael Ellinger (Kalifornia)
Robby Wells (Georgia)
Mark Greenstein (Connecticut)
Mosie Boyd (Arkansas)
Steve Burke (Nowy Jork)
Również inne partie w Stanach Zjednoczonych, zwane w mediach trzecimi partiami[20], przeprowadzają prawybory wewnątrz swoich struktur i organizują konwencje, na których przedstawiają własnych kandydatów na prezydenta[19]. Z ramienia pięciu największych trzecich partii, których kandydaci osiągnęli w wyborach prezydenckich w 2016 najlepsze wyniki, obecnie nominacje otrzymali:
- Partia Libertariańska: Jo Jorgensen (Karolina Południowa); libertariańska konwencja narodowa, zaplanowana na 21–25 maja 2020 w Austin, w stanie Teksas[19], nie odbyła się ze względu na pandemię koronawirusa; kandydatka została wybrana w głosowaniu on-line w dniu 23 maja 2020 (w którym jej głównymi konkurentami do partyjnej nominacji byli: Jacob Hornberger(ang.) i Vermin Supreme), następnego dnia wyłoniono także kandydata na wiceprezydenta, którym został Spike Cohen(ang.),
- Partia Zielonych: Howie Hawkins(ang.) (Nowy Jork); konwencja narodowa zielonych, zaplanowana na 9–12 lipca 2020 w Detroit, w stanie Michigan[19], również nie odbyła się; kandydat został wybrany w głosowaniu on-line 11 lipca 2020 (w którym jego głównymi konkurentami do partyjnej nominacji byli: Dario Hunter(ang.) i Sedinam Moyowasifza-Curry), wyłoniono wtedy także kandydatkę na wiceprezydenta, którą została Angela Walker(ang.),
- Partia Konstytucyjna: Don Blankenship(ang.) (Wirginia Zachodnia); kandydat został wybrany w głosowaniu on-line 2 maja 2020 (w którym jego konkurentami do nominacji byli: Charles Kraut, Don Grundman i Samm Tittle), wyłoniono wtedy także kandydata na wiceprezydenta, którym został William Mohr(ang.),
- Partia Pokoju i Wolności: Gloria La Riva(ang.) (Kalifornia); prawybory odbyły się zgodnie z zapowiedzią 3 marca 2020[21] (w których jej konkurentem do nominacji był Howie Hawkins), wyłoniono wtedy także kandydata na wiceprezydenta, którym został Leonard Peltier,
- Partia Reform: Rocky De La Fuente (Kalifornia); kandydat został wybrany w głosowaniu on-line 20 czerwca 2020 (w którym jego konkurentami do nominacji byli: Max Abramson i Ben Zion), wyłoniono wtedy także kandydata na wiceprezydenta, którym został Darcy Richardson(ang.).
Debaty
| Data | Opis | Miejsce |
|---|---|---|
| 29 września 2020 | 1. debata prezydencka | Cleveland, Ohio |
| 7 października 2020 | Debata wiceprezydencka | Salt Lake City, Utah |
| 15 października 2020 | 2. debata prezydencka | Miami, Floryda |
| 22 października 2020 | 3. debata prezydencka | Nashville, Tennessee |
| Źródło: Fox News[22] | ||
Certyfikacja elektorów stanowych
5 grudnia 2020 roku stan Kalifornia certyfikował 55 swoich stanowych elektorów, zwiększając ogólną liczbę certyfikowanych przez poszczególne stany elektorów Joe Bidena do 279, co oficjalnie zapewniło Joe Bidenowi przekroczenie progu zwycięstwa w wyborach wynoszącego 270 elektorów[23].
Do tego dnia certyfikowały swoich elektorów m.in. wszystkie stany będące tzw. battlegrounds - które w praktyce rozstrzygają o wyniku wyborów. Były to Georgia (20 listopada) - Biden, Michigan (23 listopada) - Biden, Pensylwania (23 listopada) - Biden, Nevada (24 listopada) - Biden, Wisconsin (1 grudnia) - Biden[24]. Wśród battlegrounds które certyfikowały elektorów partii demokratycznej, znalazła się również Arizona (30 listopada), która była zdecydowanie republikańskim stanem do 2018 roku, kiedy w wyborach do federalnego Senatu kandydatka demokratów Kyrsten Sinema pokonała broniącą mandatu republikankę Marthę McSally[25]
Z pozostałych stanów, do 22 listopada wybory certyfikowały Delaware - Biden, Floryda - Trump, Idaho - Trump, Luizjana -Trump, Oklahoma - Trump, Karolina Południowa - Trump, Dakota Południowa - Trump, Vermont - Biden, Wirginia - Biden, Wyoming - Trump[26].
Przypisy
- ↑ https://www.npr.org/2020/10/26/927803214/62-million-and-counting-americans-are-breaking-early-voting-records
- ↑ David Wasserman i inni, 2020 Popular Vote Tracker, The Cook Political Report [dostęp 2021-01-03] (ang.).
- ↑ Deutsche Welle (www.dw.com): Donald Trump ma problem z głosowaniem korespondencyjnym | DW | 20.08.2020. DW.COM. [dostęp 2020-11-02].
- ↑ Dziś debata Trump-Biden. Nie podadzą sobie ręki. wydarzenia.interia.pl, 2020-09-29. [dostęp 2020-10-09].
- ↑ US agency ascertains Biden as winner, lets transition begin, AP NEWS, 23 listopada 2020 [dostęp 2020-11-25].
- ↑ a b Presidential Election Results. The New York Times, 2020-11-03. [dostęp 2020-11-24].
- ↑ a b Presidential Election Process (ang.). usa.gov. [dostęp 2019-08-16].
- ↑ a b 3 U.S.C. § 7 – U.S. Code – Title 3. The President § 7 (ang.). codes.findlaw.com. [dostęp 2019-08-16].
- ↑ Jak przeprowadzane są wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych?. mowimyjak.se.pl, 2012-11-05. [dostęp 2020-10-09].
- ↑ a b Amerykański system wyborczy ma ponad 200 lat. Na czym polega?. forsal.pl, 2016-11-08. [dostęp 2020-10-09].
- ↑ Lauren Ober: D.C.'s 'Shadow' Members Of Congress Say They're Ready For The Spotlight (ang.). wamu.org, 2015-01-09. [dostęp 2020-10-09].
- ↑ District Of Columbia Presidential Election Voting History (ang.). 270towin.com. [dostęp 2020-10-09].
- ↑ https://www.nbcnews.com/id/wbna26628782
- ↑ W USA narasta największy bunt elektorów od ponad 100 lat. Chcą nie dopuścić do wyboru Donalda Trumpa na prezydenta. wiadomosci.wp.pl, 2016-12-01. [dostęp 2020-10-09].
- ↑ a b Kamil Turecki: Wybory prezydenckie w USA. 10 faktów, które warto znać. wiadomosci.onet.pl, 2020-10-02. [dostęp 2020-10-09].
- ↑ https://wydarzenia.interia.pl/raporty/raport-wybory-w-usa-2020/aktualnosci/news-wybory-w-usa-w-dwoch-wioskach-wyniki-sa-juz-znane,nId,4832765
- ↑ https://worldpopulationreview.com/state-rankings/number-of-registered-voters-by-state
- ↑ https://worldpopulationreview.com/countries/united-states-population
- ↑ a b c d e Election 2020 – Presidential Primaries, Caucuses, and Conventions (ang.). thegreenpapers.com. [dostęp 2020-07-30].
- ↑ Why third-party presidential candidates fail (ang.). economist.com, 2019-01-30. [dostęp 2019-08-16].
- ↑ Peace and Freedom Party welcoming presidential, US House of Reps, state reps for California primary (ang.). peaceandfreedom.org, 2019-08-08. [dostęp 2019-08-31].
- ↑ Paul Steinhauser: When are the 2020 presidential debates? (ang.). foxnews.com, 2020-08-13. [dostęp 2020-09-25].
- ↑ Biden officially secures Electoral College majority after California certifies votes (ang.). CBS News. [dostęp 2020-12-05].
- ↑ Biden Secures Enough Electors to Be President (ang.). ABC News. [dostęp 2020-12-06].
- ↑ Arizona certifies election results, finalizing victories for Biden and Kelly (ang.). CBS News. [dostęp 2020-12-06].
- ↑ States Certifying 2020 Presidential Election Results (ang.). 270towin.com. [dostęp 2020-12-07].
| ||||||
